از مصاحبه سایت “الف” با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران :
آیا شما موافق بررسی برجام در مجلس هستید؟ چرا؟
من معتقد هستم که برجام یک توافق بینالمللی نیست که نیاز به تصویب مجلس داشته باشد. به عنوان یک فردی که چند وقتی حقوق درس داده است عرض میکنم که “برجام ” در واقع نحوه مدیریت تعدادی از قطعنامههای شورای امنیت است که توسط یک قطعنامه دیگر، قطعنامههای قبلی را لغو کرده و نشان میدهد که الان باید چه کاری صورت گیرد.
برجام در واقع همانطور که اسمش مشخص است، برنامه جامع اقدام مشترک است به این دلیل که شما تعدادی قطعنامه دارید که حالا میخواهید آنها را کنار بگذارید، چگونه؟ به این روش که یک قطعنامه جدید آمده که بسیاری از قبلیها را کنار گذاشته است و یک قسمتی از این روشها که در برجام آمده مورد توافق هست و خود قطعنامه هم که خارج از این توافق است. ولی روشی است که این توافق را اجرایی میکند. لذا از نظر حقوقی یک توافق نیست. به همین دلیل است که همین دوستانی که میگویند این توافق بینالمللی است، همانها میگویند چرا این ترجمه فارسی ندارد! اول فرض کردهاند که این یک توافق بینالمللی است. بله شما وقتی که یک معاهده دوجانبه دارید یک نسخه فارسی و یک نسخه به زبان دیگر دارید اما این که آنگونه نبوده. این یک معاهده نبوده که شما یک نسخه فارسی و یک نسخه انگلیسی داشته باشید. این برنامهای بوده که شما با شش کشور خارجی دیگر نشستید و به تفاهم رسیدید
مشکلی که در اجرای تعهدات قبلی شما به عنوان عضو سازمان ملل متحد و عضوان پی تی وجود داشته (که ما آن مشکلات را غیرقانونی و نامشروع می دانیم) در قالب یک چارچوب حل کنیم. این چارچوب در واقع چار چوبی است برای حل مشکلات گذشته و یک توافقنامه بینالمللی نیست که نیاز به تصویب مجلس داشته باشد.
اما از نظر سیاسی؛ وقتی که هیچ یک از اعضای دیگر ۱+۵ این را در مجلس خود تصویب نمیکنند چرا ایران باید این را در مجلس تصویب کند؟ دوستان مثال آمریکا را میزنند؛ آمریکا برای تصویب این موضوع آن را به مجلس خود ارائه نکرده است؛ مجلس آمریکا آمده برای خودش یک حقی قائل شده که بتواند این را رد بکند که اگر آن را رد بکند هنوز رئیس جمهور میتواند آن را اجرا کند و این نکته ای است که خیلیها به آن توجه نمیکنند. اگر برجام را مجلس آمریکا رد کند و آقای اباما نیز آن را وتو کند و وتوی آقای اوباما را نیز مجلس رد کند هنوز رئیس جمهور حق اجرای این را دارد، فقط حق ندارد مواردی را که با مصوبه مجلس علیه ایران تحریم صادر شده آنها را متوقف کند؛ یعنی حتی کنگره قرار نیست برجام را تصویب کند. در واقع کنگره نگفته است که این یک قرارداد بینالمللی است که باید تصویب شود. بلکه گفته است من یکسری محدودیتهایی برای ایران وضع کردهام که اگر اینها را رد کردم شما نمیتوانید محدودیتهای کنگره را بردارید.
لذا در این شرایط از نظر سیاسی این تناظر را بین ما و طرف مقابل ایجاد میکند که هیچ یک از شش کشور این را در مجالس خود تصویب نمیکند.
بعضیها میگویند این موضوع برای ایران تعهد ایجاد میکند که اصلاً بحث ما این نیست، بحث ما درواقع توازن و تناظر بین کارهایی است که ما و آنها انجام میدهیم. ما حتی گفتیم زمانی پروتکل الحاقی را به مجلس میبریم که شما هم آن را به مجلس ببرید. حتی عباراتی را که به کار بردهایم یکسان است.
یعنی مردم ما باید افتخار کنند که ایران همانطوری رفتار میکند که ایالت متحده رفتار میکند. ما حتی کلماتی را که به کار بردیم عین همان کلماتی است که آنها برای خودشان به کار بردهاند. لذا شما میخواهید این توازن را با تصویب مجلس از بین ببرید، ما میگوییم که مصلحت نیست چراکه از نظر حقوقی نیاز نیست و از لحاظ سیاسی گفتیم مصلحت نیست. چراکه این توازنی که ما در ۲۰ ماه مذاکره با برجام برقرار کردیم با تصویب مجلس آن را بهم بزنید. اگرنه از نظر سیاسی برای تیم مذاکره کننده بهتر این است که مجلس آن را تصویب کند و دیگر در آن زمان کسی از ما ایراد نخواهد گرفت. اینجاست که ما باید مصالح شخصی را کنار بگذاریم و ببینیم منافع ملی کجاست.
پیش بینی شما از تصویب و یا رد آن در مجلس چگونه است؟
من بعید میدانم که توافق به مجلس رفته و تصویب نشود، اما نمیخواهم در مورد آن پیشبینی کنم چراکه باید در ابتدا تکلیف آن در ایران و آمریکا مشخص شود و در آن زمان خواهیم دید که چه اتفاقی خواهد افتاد.
اگر قرار باشد «برجام» در مجلس تصویب شود، آیا به نفع ما است که ما آن را زودتر از کنگره تصویب کنیم یا خیر؟
در مورد این موضوع ممکن است نظرات مختلفی وجود داشته باشد، بعضیها ممکن است نظر مخالف داشته باشند. من اعتقاد دارم نباید در مجلس تصویب شود چراکه ماهیتاً نیازی به تصویب آن در مجلس نیست چراکه طرف مقابل نیز قرار نیست که برجام را تصویب کند. دو قطعنامه یا لایحه در برابر مجلسین آمریکا وجود دارد که هر دو طرح با امضای بیش از نصف + ۱ خواهان رد این توافق هستند، یعنی هیچ طرفی نمیگوید که این طرح را مجالس آمریکا باید تصویب کند. هر دو طرحی که در حال حاضر هم در مجلس سنا و هم در مجلس نمایندگان آمریکا قرار دارد طرح رد است لذا اصلاً موضوعیت ندارد که بگویند اول شما این طرح را تصویب کنید و بعد مجلس آمریکا، چراکه اصلاً برای تصویب به کنگره ارائه نشده است.