غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در گفتگویی با شبکه ۲ تلویزیون ایران تعداد واژه‌ها و معادل‌های بررسی‌شده برای واژه‌های غیرفارسی را در گروه واژه‌گزینی فرهنگستان حدود ۸۰ هزار واژه و تعداد واژه‌های تصویب‌شده را ۴۵ هزار واژه اعلام کرد.
به گزارش بی بی سی، آقای حداد عادل در این گفتگو گفت: “اسلام رکن مهمی از هویت ملی ماست ولی ما غیر از اسلام رکن دیگری داریم که به ما هویت می بخشد و آن زبان و ادبیات کهن فارسی است.”
او با اشاره به استفاده از اسامی خارجی بر روی کالاهای ایرانی و سردر مغازه‌ها افزود: “راه چاره آن این است که اولاً مردم از مغازه‌ای که نسبت به زبان فارسی بی‌مهری کرده است جنس نخرند، اگر صاحب مغازه‌ای به خط و زبان فارسی اهانت کرده و آن را لایق ندانسته، مردم هم او را لایق خرید ندانند.”
براساس قانون ممنوعیت بکارگیری نام‌ها و لغات و اصطلاحات خارجی مصوب سال ۷۲، به کاربردن کلمات و واژه‌های بیگانه در مکاتبات، همینطور تولیداتی که داخل ایران عرضه می‌شود ممنوع است.
به گزارش سایت خبرگزاری دانشجویان ایران، آقای حداد عادل تمسخر برخی از معادل‌های واژه‌های بیگانه از سوی مردم را عادتی به‌جامانده از دوره فرهنگستان زمان حکومت رضاشاه دانست و مسخره کردن معادل “درازآویز زینتی” به جای “کراوات” را از جمله این موارد دانست.
او دلیل عجیب و غریب بودن برخی از معادل‌های فارسی مصوب فرهنگستان را عادت مردم به استفاده از واژه‌های بیگانه دانست و با انتقاد از برخی از خبرنگاران و مجریان تلویزیون در به کار بردن واژه‌های بیگانه گفت: “در یکی از برنامه‌های صبحگاهی تلویزیون، مجری برنامه واژه‌های مصوب فرهنگستان را مسخره می‌کرد، که این مسخره کردن زبان یک ملت است.”
به گزارش سایت رسمی آقای حداد عادل، او در این برنامه تلویزیونی گفت: “من از آقای ضرغامی تشکر می‌کنم که یکی از کارکنان را که به جای پیامک از اس ام اس در تلویزیون استفاده می‌کرد و به رغم تذکر همچنان اصرار به تکرار داشت او را برکنار کرد.”
فرهنگستان سوم که پس از انقلاب ایران فعالیت خود را آغاز کرده است، در متنی که با عنوان “اصول و ضوابط واژه گزینی” منتشر کرده است می نویسد: “همه واژه های فارسی تبار که در فرهنگ های معتبر امروز ضبط شده اند، همه واژه های عربی تباری که یا در فارسی امروز تداول دارند و یا دسـتِکـم در چند متن معتبر نظم و نثر فارسی، عمدتاً تا اواخر قرن پنجم، به کار رفته اند، همه واژه هایی که تبار هندی یا ترکی یا یونانی یا مغولی و مانند اینها دارند و در فارسی امروز متداول اند یا در متون تخصصی معتبر به کار رفته اند، هر واژه اروپایی که در میان عموم فارسی زبانان متداول باشد و در زبان مبدٔا واژه بسیط باشد و در غیر این صورت، ساختار صرفی ٓآن چنان باشد که مانع از ِاعمال فرایندهای واژه سازی فارسی بر روی آن نشود» فارسی هستند.”
برخی منتقدان می پرسند که معیارهای فرهنگستان سوم در پذیرش واژه های بیگانه چرا فقط برای “زبان های اروپائی” وضع شده و چرا زبان عربی از این معیارها معاف است؟
معیارها، ضوابط و رویه فرهنگستان زبان و ادب فارسی در واژه گزینی و معادل یابی نیز با انتقاد بسیاری از زبان شناسان و پژوهشگرانی رو به رو است که برای برخورد با آشفتگی کنونی زبان فارسی و فقر زدائی از آن در عرصه های علوم تجربی، علوم انسانی و فلسفه پیشنهادهای دیگری را مطرح می کنند.