رضا نجفی در نشست روز چهارشنبه (۹ مارس/ ۱۹ اسفند) شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به خاطر انجام “کار سخت نظارت و راستی‌آزمایی برنامه اقدام جامع مشترک (برجام) در ایران” از مدیرکل و دبیرخانه این نهاد تشکر کرد.
به گزارش دویچه وله، نماینده جمهوری اسلامی در آژانس می‌گوید در توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای ۱+۵ که به اجرای برجام منجر شد، شش قدرت جهانی متعهد شده‌اند “از هر گونه اقدام ناسازگار با متن، روح و نیت برجام که اجرای موفقیت‌آمیز آن را تضعیف کند” اجتناب کنند.
گزارش انجام تعهدات ایران
نجفی خاطر نشان کرد، مطابق برجام، و دو قطعنامه مرتبط با آن در شورای امنیت سازمان ملل متحد و شورای حکام، مأموریت و وظیفه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از حیث گزارش‌دهی بسیار روشن و صرفاً “ارائه روزآمدهای منظم” است.
او با اشاره به تازه‌ترین گزارش آژانس درباره نحوه اجرای تعهدات ایران که هفتم اسفند ماه منتشر شد، گفت این گزارش می‌توانست کوتاه‌تر باشد اما ایران تصمیم آژانس درباره نحوه گزارش‌دهی را کاملا محترم می‌شمارد.
نماینده ایران در آژانس در عین حال از ذکر برخی جزئیات در گزارش اخیر ابراز ناخشنودی کرد و گفت: «کلیه قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت سازمان ملل متحد و همچنین قطعنامه‌های شورای حکام لغو شده‌اند و بنا بر این مبنایی برای ارائه گزارش تفصیلی پیرامون اجرای پادمان‌ها وجود ندارد.»
اطلاعات محرمانه
نجفی همچنین درخواست برخی کشورها برای ارائه “گزارش تفصیلی جزیی” از نحوه اجرای تعهدات ایران را ناسازگار با برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت خواند زیرا “آن‌ها این گونه گزارش‌دهی را مقرر نمی‌کنند”.
او در نشست روز چهارشنبه شورای حکام گفت: «علاوه بر این، گزارش جزیی به معنی درج اطلاعات محرمانه بیش‌تر در متن گزارش است که با اصل رعایت محرمانه بودن در تعارض قرار دارد. علاوه بر مفاد موافقت‌نامه جامع پادمان‌ها و ماده ۵ پروتکل اضافی برای حفاظت از اطلاعات محرمانه، متن برجام نیز در این باره بسیار روشن است.»
در متن برجام از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواسته شده: «هرگونه اقدام احتیاطی را به منظور حفاظت از اسرار بازرگانی، فن‌آوری و صنعتی و همچنین دیگر اطلاعات محرمانه‌ای که به آگاهی آن رسانده می‌شود، معمول دارد.»
به گزارش خبرگزاری ایسنا، نجفی به اشاره به این مسئله، تصریح کرد که درخواست برای افشای چنین اطلاعاتی به هر دلیلی، از جمله شفاف‌سازی، درخواست برای نقض آشکار برجام است.
گزارش عقب‌نشینی‌های ایران
یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس، هفتم اسفند نخستین گزارش خود از اجرای تعهدات ایران مطابق برنامه جامع اقدام مشترک را برای بررسی در نشست بعدی شورای حکام آژانس در اختیار ۳۵ کشور عضو این شورا گذاشت.
گزارش آمانو در هفت صفحه تنظیم شده و در مقدمه آن آمده است: «این گزارش همچنین، اطلاعاتی را در خصوص شفاف‌سازی مسائل باقیمانده گذشته و حال، برنامه اقدام مشترک، مسائل مالی و مدیریتی و مشورت و تبادل اطلاعات با کمیسیون مشترک که براساس برجام تشکیل شده است، ارائه می‌دهد.»
برخی از ناظران ناخشنودی ایران از ذکر جزئیات در گزارش آژانس را با فاش شدن میزان عقب‌نشینی‌های این کشور برای دست یافتن به توافق هسته‌ای مرتبط می‌دانند که دست‌کم با تبلیغات داخلی همخوان نیست.
در گزارش آژانس “انتقال” ۲۰ تن از دخایر آب سنگین ایران به خارج از کشور تائید شده در حالی که این کشور این اقدام را به عنوان ورود به بازار خرید و فروش مواد هسته‌ای مطرح می‌کند.
در بخش دیگری از گزارش آمانو آمده است که ایران از ۱۶ ژانویه “اجرای مشروط پروتکل الحاقی” را آغاز کرده، درحالی که منتقدان داخلی برجام می‌گویند این کار نیاز به مصوبه مجلس دارد.
بی‌سابقه‌ترین نظارت‌ها
مدیرکل آژانس روز دوشنبه (۱۶ اسفند) همزمان با آغاز نشست آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران گفته بود که در گزارش‌های آینده خود درباره این کشور دیگر مانند دوران پیش از توافق هسته‌ای وارد جزئیات نمی‌شود.
جان کرنی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا یک روز بعد به خبرنگاران گفت، این‌که گزارش‌های آژانس در گذشته جزیی‌تر بوده یا اکنون چگونه است اهمیتی ندارد و مهم پایبندی ایران به تعهداتش و پاسخگو بودن آژانس درباره راست‌آزمایی این پایبندی است.
کرنی افزود اگر در گزارش‌های آژانس جزئیات کمتری مطرح شود، باز هم به معنای کمتر پرداختن به جزئیات برای راستی‌آزمایی فعالیت‌های ایران از سوی بازرسان نخواهد بود.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا تاکید کرد که “بی‌سابقه ترین نظام بازرسی و نظارت” بر برنامه‌های هسته‌ای ایران اعمال می‌شود و این کشور تاکنون به همه تعهداتش پایبند بوده است.
آمانو در گزارش خود خاطر نشان کرده که جمهوری اسلامی “برای بازرسان منصوب شده آژانس در ایران روادید بلندمدت صادر کرده و فضای کاری مناسب برای آژانس در سایت‌های هسته‌ای فراهم آورده است”.