آلودگی هوای تهران در روزهای گذشته نقل محافل بسیاری بود و در این مدت هرکسی، از ظن و هدف خود این موضوع را دستمایه نقد و اعلام نظر و انتقاد و پیشنهاد قرار داده است. بااینحال این معضل در پایتخت ایران معضلی جدید و فقط مختص امسال یا پارسال نیست و حداقل سابقهای ٢٠ساله دارد.
در همین مدت و در خلال دولتهای محمد خاتمی، محمود احمدینژاد و حسن روحانی، برای مقابله با این معضل اقداماتی انجام شد یا انجام نشد که هرکدام بر بهبود یا تشدید این وضعیت اثراتی ماندگار گذاشته است. اقداماتی که در صورت تداوم انجام آنها، میتوانست تهران را بهعنوان یک شهر موفق در زمینه فائقآمدن بر معضل آلودگی هوا در کنار شهرهایی مثل لندن، مکزیکوسیتی و… بنشاند. از سویی دیگر در همین مدت در این شهر اقداماتی صورت گرفت که اگر به هر دلیلی انجام نمیشد، این روزها تهران (با میانگین شاخص کیفیت ١٣٠) در کنار شهری مانند پکن پایتخت چین که شاخص کیفیت هوایش بین ٣٠٠ تا ٣۵٠ در نوسان است بهعنوان شهری با هوای بسیار خطرناک قرار گیرد. در این گزارش تلاش شده است با مروری بر این اقدامها آنها را بررسی کنیم.
به گزارش آفتاب، تهران بهغیر از دیروز که کیفیت هوا سالم گزارش شد، ٢٠ روز گذشته را در هوای ناسالم گذراند. در این میان، رسانهها، فعالان اجتماعی، سیاسی و مدنی، شبکههای اجتماعی و مردم در کوچه و خیابان هرکدام از منظری به این موضوع پرداختهاند، عدهای تنها هدفشان تنفس هوای سالم و پاک است، اما عدهای از پس از این آلودگی بهدنبال دستیابی به اهدافی دیگر هستند. این را میشود از نوع واکنشها به همین موضوع واحد در زمان دولت روحانی و دولت احمدینژاد که از سال ٨۴ تا ٩٢ حاکم بود، بهراحتی فهمید.
این آمارهای شرکت کنترل کیفیت هوای تهران (نهادی وابسته به شهرداری) ، درباره وضعیت آلودگی هوای تهران فقط برای مقایسه در سالهای ٩٠ و ٩٣، برای نمونه است.
در کل ٣۶۵ روز سال ١٣٩٠ – زمانی که دولت محمود احمدینژاد روی کار بود – در تهران فقط ١۴٧روز هوای سالم و بدون حتی یک روز هوای پاک ثبت شد. این یعنی بقیه ٢١٨ روز آن سال کیفیت وضعیت هوا ناسالم و بسیار ناسالم بود.
این بخشی از گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران درباره این سال است: «بررسی دادههای جمعآوریشده در ایستگاههای سنجش آلودگی نشان میدهد، شاخص آلودگی هوا در سال ١٣٩٠، ٢١۵ روز در وضعیت ناسالم و سه روز در وضعیت بسیار ناسالم بوده که این وضعیت با شرایط مطلوب از نظر استانداردهای زیستمحیطی فاصله بسیاری دارد. بررسی وضعیت آلودگی هوا در ماههای مختلف سال ١٣٩٠ مشخص میکند که بدترین ماههای سال ٩٠ بهترتیب ماههای تیر، خرداد، مهر، آذر و دی بوده است، همچنین در این سال وضعیت بسیار ناسالم در روز اول فروردین و دو روز در خرداد سال ٩٠ ثبت شده است.»
به گواه آمار این شرکت، سال ٩٠ ناسالمترین سال تهران از نظر شاخصهای کیفیت هوای شهر از سال ٧٨ به اینسو بوده است. به گفته کارشناسان، یکی از دلایل شدتگرفتن آلودگی هوای تهران در آن سال، علاوه بر پدیدههای جوی، ناشی از توزیع بنزین موسوم به پتروشیمی در جایگاههای سوخت این شهر بود.
تولید و عرضه بنزین پتروشیمی در خلال سالهای ٩٠ تا ٩٢ و پس از بروز تحریمهای سنگین علیه کشورمان انجام میشد. مسئولان وزارت نفت دولت احمدینژاد برای جبران نیاز مصرف سوخت کشور به تولید این نوع بنزین رو آورده بودند، بااینحال بهدلیل کیفیت بسیار پایین و غیراستانداردبودن آن که منجر به تشدید آلودگی هوا بهویژه در شهرهای بزرگ شده بود، انتقادهای بسیاری از آن شد.
بااینحال کمترکسی از منتقدان امروزی وضعیت آلودگی هوای تهران که بیشتر شخص معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و همچنین کلیت دولت حسن روحانی را هدف قرار دادهاند، آن روز دراینباره از خود واکنشی نشان دادند. آرشیو خبرها در این زمینه موجود است، حتی رسانههایی که این روزها پرچمدار انتقاد و انتشار اخبار در اینباره هستند، آن روزها درباره تأثیرنداشتن آلودگی هوا بر مرگومیر شهروندان گزارش مینوشتند.